GGZ Assertieve en verplichte zorg
Kwaliteitsstandaard
Psychische aandoeningen
Assertieve en verplichte zorg zijn vormen van beïnvloeding waarmee beoogd wordt iemand iets te laten ondergaan of tot bepaald handelen of nalaten aan te zetten. Kenmerkend voor dergelijke vormen van beïnvloeding is dat de keuzevrijheid wordt ingeperkt. Deze generieke module beschrijft de samenwerking tussen professionals, patiënten en naasten. Er wordt beschreven welke elementen essentieel zijn om verplichte zorg te voorkomen en, indien deze zorg onvermijdelijk is, hoe goede zorg gewaarborgd wordt.
Met assertieve zorg wordt getracht verplichte zorg te voorkomen, want dat heeft de voorkeur boven verplichte zorg. Het uitgangspunt van de module is dat vrijwillige zorg de norm is, en assertieve zorg en verplichte zorg de uitzondering. Bij assertieve- en verplichte zorg streeft de professional ernaar dat zo snel mogelijk de zorg (weer) plaatsvindt op basis van een tweezijdige afspraak tussen patiënt en professional. Patiënten worden alleen onderworpen aan assertieve- en verplichte zorg wanneer er sprake is van (een sterk vermoeden van) een psychische aandoening die leidt tot het (risico op) ernstig nadeel voor de patiënt of diens omgeving. Hiermee wordt duidelijk dat het geen generieke module is waarmee mensen worden beïnvloed, maar dat het als ‘laatste hulpmiddel’ wordt ingezet.
In deze generieke module wordt het continuüm van vrijwillige zorg beschreven, via assertieve zorg naar verplichte zorg en weer terug. Kenmerkend voor dit continuüm is de veranderende keuzevrijheid van de patiënt. De module omschrijft dit continuüm vanuit patiënten (en naasten) perspectief met als leidend principe de samenwerking tussen patiënt, professional en naaste.
Beoordeling door Zorginstituut Nederland
Met de oplevering van een breed gedragen generieke module is nu helder wat de visie is op het voorkomen van verplichte zorg en de wijze waarop patiënten, naasten en professionals optimaal kunnen samenwerken rond het vraagstuk ongevraagde zorg. De Raad van Bestuur van het Zorginstituut heeft besloten tot opname in het openbaar Register, omdat deze voldoet aan de criteria uit het Toetsingskader. Alle relevante partijen zijn betrokken geweest bij de ontwikkeling en zijn akkoord met het indienen hiervan. Het kwaliteitsproduct bevat een heldere beschrijving van de kwaliteit van zorg, hierin komt het cliëntenperspectief en de manier waarop invulling wordt gegeven aan samen beslissen goed terug. Daarnaast is er een heldere beschrijving van doelmatige zorg en wordt er tot slot ook stilgestaan bij leren en verbeteren.