Stap 1: Bepalen doel

Kern

In deze eerste stap wordt vastgesteld waarom, bij wie en in welke setting de PROM wordt ingezet.

< terug naar overzicht | volgende stap >

Omschrijving

Het doel, de doelgroep en de setting van de PROM beïnvloeden de invulling van de volgende stappen. Daarom is het van belang om vóór de keuze 'wat' u wilt meten (PROs; stap 2) en 'hoe' u wilt meten (PROMs; stap 3) eerst stil te staan bij de vraag 'waarom, bij wie en in welke setting' (stap 1) u wilt gaan meten.

Doel

Het uitvoeren van een PROM kan verschillende doelen hebben:

Doel a - Inzicht in individuele patiënt: de resultaten van de meting bij een individuele patiënt worden door de zorgverlener en patiënt gebruikt om meer inzicht te krijgen in het functioneren of de gezondheid. Ook kunnen de resultaten van de meting ondersteunen bij het stellen van een diagnose, het kiezen voor een behandeling, of voor de communicatie tussen zorgverlener en patiënt.

Doel b - Inzicht in interne kwaliteit: de PROM wordt gemeten bij een groep patiënten van een zorginstelling, een aantal zorginstellingen of landelijk en de resultaten van de meting worden gebruikt om de kwaliteit van de zorg inzichtelijk te maken, te kunnen vergelijken tussen zorgverleners/instellingen en te kunnen verbeteren. De verzamelde informatie wordt niet openbaar gemaakt voor patiënten of zorgverzekeraars.

Doel c – Inzicht in externe kwaliteit: de PROM wordt landelijk gemeten en de resultaten worden openbaar gemaakt, zodat patiënten zorgverleners of zorginstellingen kunnen vergelijken om op basis hiervan keuzes te maken voor een bepaalde zorgverlener of instelling. Zorgverzekeraars kunnen deze resultaten gebruiken voor het afsluiten van contracten met zorginstellingen. Eventueel kunnen de resultaten gebruikt worden door de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

PROMs kunnen ook gebruikt worden in wetenschappelijk onderzoek om effecten van interventies vanuit het perspectief van patiënten in kaart te brengen (veel PROMs zijn oorspronkelijk met deze doelstelling ontwikkeld). Hoewel de toolbox niet is ontwikkeld voor dit doel, kan hij wel als hulpmiddel hiervoor dienen.

Meerdere doelen tegelijk
Het gebruik van verschillende PROMs voor de verschillende doelen doet soms een enorm beroep op patiënten en zorgverleners. Men streeft daarom naar een geïntegreerd gebruik van PROMs voor inzicht in de individuele patiënt, interne kwaliteit en externe kwaliteit. Dit is echter niet eenvoudig omdat elk doel vaak andere eisen stelt aan de relevante PROs, de meeteigenschappen en hanteerbaarheid van de PROMs en aan de mate van betrokkenheid van de zorgverlener. Wanneer u een PROM wilt gebruiken voor meerdere doelen kunnen deze conflicteren en kunt u gedurende het proces vaker tegen dilemma's aanlopen. Het is daarom goed om met relevante partijen na te denken welk doel het belangrijkste is.

Doelgroep en setting
Nadat bepaald is waarom u wilt gaan meten, dient afbakening plaats te vinden bij wie u wilt gaan meten, de doelgroep, en in welke setting de metingen plaats zullen vinden. Daarbij kunt u denken aan de aandoening en leeftijd van de doelgroep en de zorg die de doelgroep ondergaat bij verschillende zorgverleners.

U dient hiervoor goed zicht te hebben op het zorgproces. Bij een oudere doelgroep bijvoorbeeld stelt u in sommige gevallen andere eisen aan een PROM dan bij een jongere doelgroep of wordt de PROM ingevuld door de ouders van een patiënt. Denk goed na over hoe u de uitkomsten van de PROM uiteindelijk wilt gebruiken en presenteren.
Het gekozen doel, de doelgroep en de setting zijn dus leidend in de invulling van de volgende stappen van de PROM-cyclus.

Download de PROM-invultabel voor het doel, de doelgroep en de setting

Afstemming met bestaande PROMs voor voorkomen registratielast
Om te voorkomen dat zorgverleners en patiënten teveel belast worden door PROMs, raden wij aan om in kaart te brengen welke PROMs al gemeten worden in uw doelgroep en daar rekening mee te houden of afstemming te zoeken. Dit kunt u navragen bij de patiëntenvereniging van uw doelgroep, bij beroepsverenigingen, of kijk op Zorginzicht.nl. PROMs worden in toenemende mate gebruikt in landelijke kwaliteitsregistraties. Een van de bronnen daarvoor is het Dutch Institute for Clinical Auditing (DICA). Daarnaast is het bij aandoeningen die in een multidisciplinaire setting worden behandeld fijn voor de patiënt om zo veel mogelijk dezelfde PROM in te vullen bij de verschillende disciplines.

Relevante tools

• NFU handreiking voor de selectie van PROs en PROMs (pdf, 1.200 kB): beschrijft de selectie van PROs en PROMs. De doelgroepen zijn inhoudelijke en methodologische deskundigen die PROs en PROMs selecteren voor het verbeteren en transparant maken van de kwaliteit van zorg en voor wetenschappelijk onderzoek. Op pagina 14 van deze handreiking staat meer informatie over het doel van een PROM.

• Patiëntenfederatie Nederland handleiding patiëntparticipatie bij PROMs (pdf, 961 kB): beschrijft de rol van patiëntvertegenwoordigers in de verschillende stappen van de PROM-cyclus. Op pagina 16 en 17 van deze handleiding staat meer informatie over het doel van een PROM.

• NIVEL / Zorginstituut Nederland handreiking voor het meten van kwaliteit van zorg met PROMs: biedt een overzicht van methoden en technieken voor de selectie en toepassing van PROMs. De handreiking gaat uitgebreid in op het gebruik van PROMs om uitkomsten te vergelijken tussen zorgverleners. Op pagina 9 staat een alinea over het doel van een PROM.

• Users' Guide to Integrating Patient-Reported Outcomes in Electronic Health Records: Deze handleiding van de Johns Hopkins University beschrijft de integratiemogelijkheden voor PROs in digitale gezondheidsomgevingen om bijvoorbeeld voor onderzoek te kunnen gebruiken.

• User’s Guide to Implementing Patient-Reported Outcomes Assessment in Clinical Practice (pdf, 793 kB): De International Society for Quality of Life research is een organisatie die het gebruik van patiëntgerichte uitkomstmaten stimuleert. Deze handleiding beschrijft de mogelijkheden voor het afnemen en terugkoppelen van PROMs. Op pagina 4 tot en met 10 staan opties voor het doel en de doelgroep beschreven.

• De Haringtools: dertien tools voor het opstellen en implementeren van richtlijnen. Enkele tools kunnen helpen bij het selecteren en toepassen van een PROM. De tool Knelpuntenanalyse kan helpen bij het opstellen van een doel en doelgroep en de tool Organisatie en samenwerking bij multidisciplinaire richtlijnontwikkeling kan ondersteunen met de management van het team.

• Kwaliteit in zicht Handleiding toetsingsinstrumenten (pdf, 486 kB) en Handleiding ontwikkeling en inzet toetsingsinstrumenten voor zorgstandaarden (pdf, 322 kB): twee handleidingen voor patiëntenorganisaties die een toetsingsinstrument willen ontwikkelen met als doel inzicht in externe kwaliteit (doel c). Een dergelijk toetsingsinstrument kan PROMs bevatten, maar ook PREMs en klinische uitkomstmaten. De handleiding 'Ontwikkeling en inzet toetsingsinstrumenten voor zorgstandaarden' beschrijft in stap 3 op pagina 8 hoe u de projectgroep kunt samenstellen.

< terug naar overzicht | volgende stap >